พิพิธภัณฑ์ผ้าสบันงา (เชียงใหม่)

วันเปิดทำการ: วันจันทร์ - วันอาทิตย์
เวลาเปิดทำการ: 10.30 - 18.30

ด้วยเสน่ห์จากลวดลายถักทออันวิจิตรบนผืนผ้าโบราณ ทำให้คุณอัครเดชและคุณใจสคราญ นาคบัลลังก์ หลงใหลและเก็บสะสมผ้าโบราณอย่างต่อเนื่องมาเป็นเวลานานกว่า 20 ปี ไม่ว่าจะเป็นผ้าซิ่น เสื้อ ผ้า สไบ มุ้ง หมอน ผ้าห่ม ผ้าคลุมที่นอน ตุง และผ้าที่ใช้ในพิธีกรรม เช่น ผ้าห่อคัมภีร์และผ้ายันต์ต่าง ๆ ตั้งแต่ของชาวบ้านจนถึงระดับเจ้านายเจ้าฟ้าในราชสำนักอายุนับร้อย ๆ ปี เป็นจำนวนมากกว่า 6,000 ชิ้น นอกเหนือจากการทำธุรกิจเสื้อผ้าล้านนาหลากหลายรูปแบบ รวมทั้งแบบประยุกต์ให้ผู้คนเช่าไปสวมใส่ในงานต่าง ๆ เช่น พิธีแต่งงาน การแสดงภาพยนตร์และละครทีวี รวมทั้งการแสดงทางวัฒนธรรมไทยเผยแพร่ไปทั่วโลก

จากการสะสมผ้าเป็นจำนวนมาก ได้เห็นความสวยงามและคุณค่าของผ้าเหล่านี้ ซึ่งจะหาชมได้ยากแล้ว ก็อยากให้ผู้สนใจมีโอกาสได้ชื่นชม ได้ศึกษา และเกิดความภาคภูมิใจในฝีมือของบรรพบุรุษ จึงได้ร่วมกับคุณอุณห์ ชุติมา เจ้าของศูนย์วัฒนธรรมเชียงใหม่ (ขันโตก) ประตูหายยา ซึ่งมีอาคารทรงล้านนาโบราณอายุกว่า 30 ปีจำนวน 6 หลัง ซ่อมแซมและปรับปรุงเป็นพิพิธภัณฑ์ ใช้ชื่อว่า พิพิธภัณฑ์ผ้าโบราณ “สบันงา”

อันเป็นชื่อร้านดั้งเดิมของคุณอัครเดชและคุณใจสคราญที่ก่อตั้งมานานกว่า 10 ปี เพราะเห็นว่าเป็นชื่อมงคลและมีความหมายดี กล่าวคือ เป็นชื่อดอกไม้พื้นบ้านชนิดหนึ่งของทางภาคเหนือลักษณะคล้ายดอกกระดังงา แต่มีกลีบอ่อนเหมือนดอกสายหยุด สีเหลืองทอง มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ ชาวล้านนานิยมนำมาประดับมวยผมบนศีรษะ หรือนำไปใส่พานถวายบนหิ้งพระ

พิพิธภัณฑ์ผ้าโบราณ “สบันงา” ตั้งอยู่ที่ศูนย์วัฒนธรรมเชียงใหม่ ถนนวัวลาย อำเภอเมืองฯ ได้จัดตั้งขึ้นเมื่อเดือนเมษายน พ.ศ. 2546 เป็นอาคารไม้ชั้นเดียว ลักษณะแบบล้านนาไทย สิ่งที่นำมาจัดแสดงได้แก่ ผ้าโบราณ เครื่องมือเครื่องใช้ ภาพถ่ายชีวิตผู้คนโบราณ และเครื่องประดับต่าง ๆ ซึ่งสิ่งของแต่ละชิ้นจะถูกจัดวางในตำแหน่งอย่างเหมาะสม มีไฟสาดส่องเป็นจุด ๆ รวมทั้งมีเสียงบรรยายประกอบทั้งภาษาไทย ภาษาอังกฤษ และภาษาญี่ปุ่น เป็นพิพิธภัณฑ์ที่ได้ชื่อว่ามีผ้าโบราณเป็นจำนวนมากและสมบูรณ์ที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศ

ก่อนเข้าสู่ภายในตัวอาคาร ด้านนอกจะมีภาพถ่ายโบราณของล้านนาไทย มีทั้งภาพชาวบ้านธรรมดา เจ้านายชั้นสูง สภาพบ้านเมืองในสมัยนั้น และวิถีชีวิตของผู้คนกว่า 100 ปีที่ผ่านมา จำนวนถึง 60 ภาพ ส่วนภายในตัวอาคารแบ่งออกเป็น 5 ห้อง ได้แก่ ห้องจัดแสดงผ้าทอของชาวไทลื้อจากแคว้นสิบสองปันนา อันเป็นต้นกำเนิดของผ้าทอลายน้ำไหล ที่มีลวดลายสีสันอันน่าสนใจ ห้องจัดแสดงผ้าทอของชาวไทลาว ที่ได้รับการยกย่องจากนักสะสมผ้าทั่วโลกว่าเป็นผ้าทออันดับหนึ่งของโลก ด้วยลวดลายและเทคนิคอันหลากหลาย เช่น เครื่องแต่งกายของเจ้านายเมืองหลวงพระบางและเวียงจันทน์ ผ้าทอกลุ่มชาวไทพวน ลาวครั่ง ผ้าทอจากชาวอีสาน และผ้าปูมเขมรอายุกว่า 100 ปี ห้องจัดแสดงผ้าทอของชาวไทเขินจากนครเชียงตุง ซึ่งมีทั้งซิ่นไหมทองคำประดับทับทิม มหามงกุฎเจ้าฟ้าในชุดราชาภิเษกอันอลังการ และชุดบวชลูกแก้วปักประดับดิ้นและโลหะอันล้ำค่า ห้องจัดแสดงผ้าทอของชาวไต หรือไทใหญ่แห่งรัฐฉาน เป็นห้องจำลองท้องพระโรงของเจ้าฟ้าเมืองแสนหวีและชุดเจ้าฟ้าที่ปักประดับด้วยอัญมณีอันมีค่าอายุเกือบ 200 ปี และห้องสุดท้ายจัดแสดงผ้าทอของชาวไท-ยวน หรือโยนกแห่งอาณาจักรล้านนาไทย ซึ่งมีทั้งชุดในราชสำนักของเจ้าดารารัศมีที่ผสมผสานรูปแบบของยุโรป พม่า และล้านนาเข้าด้วยกัน ซึ่งแต่ละห้องจะมีประวัติของชนชาวไทยกลุ่มต่าง ๆ อย่างละเอียด ผู้ชมจะได้ชมทั้งความงดงามของผืนผ้าและได้รับความรู้เกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของผ้าด้วย

พิพิธภัณฑ์ผ้าโบราณ “สบันงา” เปิดให้เข้าชมทุกวัน ยกเว้นวันพุธตั้งแต่เวลา 13:00-20:00 นาฬิกา ค่าเข้าชม คนไทย ผู้ใหญ่ 50 บาท เด็ก นักเรียน นักศึกษา 20 บาท ชาวต่างประเทศ ผู้ใหญ่ 100 บาท เด็ก 50 บาท ใช้เวลาในการชมประกอบแสง-เสียงคำบรรยายรอบละประมาณ 35 นาที สนใจติดต่อสอบถามรายละเอียดได้ที่โทรศัพท์ 08 1838 6713 , 08 5321 5026